Zo nu en dan zie je in de Telegraaf een stukje staan over het Enneagramtype van een bekende Nederlander. Misschien leuke entertainment, maar nietszeggend. Mensen hun persoonlijkheid kan je het beste verwoorden in het Enneagram, of beter gezegd in het Neurogram(r), mijn neurologische versie van het Enneagram. Alleen heb je echt direct toegang tot iemand nodig om zijn of haar Neurogramtype goed te kunnen bepalen. De televisie verdraait namelijk het beeld wat we van iemand krijgen zo sterk, dat je er slecht op af kan gaan.
Een goed voorbeeld hiervan is Ali B., met wie ik heb gewerkt. Op de TV komt hij over als een Type 3, Succesvolle Werker, hij kan harde dingen zeggen, is druk met zijn status en geld verdienen is belangrijk. Tot mijn verrassing bleek hij echter een gestresste type 6, de Loyalist te zijn. Zoiets had je nooit aan de hand van televisieoptredens kunnen vaststellen.
Nu heb ik afgelopen week geassisteerd bij de NLP Trainer Training van Richard Bandler, de grondlegger van NLP, in Engeland. Richard Bandler is een type 8. de Baas, zeer eigenwijs, agressief en direct. Maar gelukkig is hij wel een heel gezonde Baas die zowel ontspannen is als zijn hoofddeugd doet, alle onterechte spookverhalen over hem ten spijt. Om die reden komt hij over als een rustige man (hoofddeugd) die vooral bezig is mensen te helpen (ontspanningspunt). Omdat ik voornamelijk werk met mensen die ernstig in de problemen zitten, zie ik vooral de ongezonde en gestresste versies van mensen hun persoonlijkheid. Om die reden (en andere redenen) heb ik de afgelopen week weer veel geleerd.
Binnen het Enneagram en het Neurogram is er namelijk sprake van twee dynamieken. (Een statische beschrijving van iemands persoonlijkheid slaat nergens op, want mensen laten verschillende kanten van hun karakter zien afhankelijk van de omstandigheden.) De eerste dynamiek is de reis van stress naar ontspanning en de tweede dynamiek is de queeste van hoofdzonde naar hoofddeugd. Vooral die laatste heeft grote impact op mensen hun leven en wordt zelden van nature gevolgd. Daar is echt training voor nodig.
Bij veel NLP Trainers zie je dan ook dat ze vaak prima de reis van stress naar ontspanning maken omdat dit typisch bij NLP hoort, maar ze geen oog hebben voor de queste van hoofdzonde naar hoofddeugd. De reden is dat NLP beoefenaars weliswaar heel goed zijn in het vinden van excellent menselijk gedrag, maar alleen wanneer dit gedrag op een redelijk korte termijn resultaat oplevert. Een van de belangrijke motto’s binnen NLP is immers: “als iets slecht werkt, ga er dan niet mee door”.
Maar de hoofdzonde naar hoofddeugd dynamiek kenmerkt zich juist doordat het op korte termijn niets oplevert en alleen op lange termijn hemel op aarde brengt. De stress naar ontspanning dynamiek zorgt ervoor dat psychische problemen verdwijnen. De hoofdzonde naar hoofddeugd dynamiek zorgt er juist voor dat de problemen waar mensen ogenschijnlijk niets aan kunnen doen verdwijnen. Veel van wat mensen toeschrijven aan pech, komt voort uit het doen van hun hoofdzonde in plaats van hun hoofddeugd. Vandaar dat je vaak ontspannen NLP Trainers ziet die slecht begrijpen hoe het toch kan dat ondanks hun ontspanning ze toch steeds in zeven sloten tegelijk terecht raken. Alleen met het Neurogrammodel weet je waarom dat is en hoe je weer aan vaste wal belandt.