Mensen zijn merkwaardige wezens. Aan de ene kant hebben ze er een hekel aan om bevelen te krijgen, maar aan de andere kant willen ze wel graag bij de hand genomen worden en precies uitgelegd krijgen hoe ze een en ander moeten doen. Dat heb ik zelf ook. Nu vind ik mijzelf een vrijgevochten, onconventionele, recalcitrante vrije denker. En toch vind ik het erg prettig als je op een website bijvoorbeeld precieze instructies krijgt hoe je iets kan bestellen.
Het is in dit soort situaties dat de kracht van hypnotische suggesties sterk naar voren komt. Een hypnotische suggestie is bijna altijd een bevel om iets te doen, te denken of te vinden. Dat betekent dat zo’n hypnotische suggestie altijd in de vorm van een gebiedende wijs komt. Een van de leuke kanten van Neuro-Linguīstisch Programmeren (NLP) is dat de focus zo veel op de vorm ligt en zo weinig op de inhoud. Dat maakt het extra effectief omdat de inhoud mensen vaak afleidt van waar het in het brein om gaat. Het brein heeft veel meer met bijvoorbeeld de grammaticale structuur van een tekst dan met de inhoud van de woorden. Vandaar dat het belangrijk is om bij een hypnotische suggestie zo veel mogelijk gebruik te maken van de bevelstructuur in onze taal: de gebiedende wijs.
Tegelijkertijd blijft staan dat mensen een hekel hebben aan bevelen. Dan denken ze al snel: joh, koop een hond. Dus ook al werkt het onbewustzijn van mensen beter met bevelen en hebben ze daar, wanneer het positieve bevelen zijn zoals ik veelvuldig verspreid, persoonlijk veel meer aan dan aan halfzachte suggesties dat het eventueel ook wel een beetje anders kan als je dat zou willen, is het toch zo dat mensen daar intuītief afstand van nemen.
Gelukkig heeft de beroemde hypnotiseur, Milton Erickson, daar een goede oplossing voor gevonden. Want wat blijkt? Wanneer je het bevel in de zin inpakt door er woorden voor te zetten, ziet bijna niemand meer dat het om een bevel gaat. Dus in plaats van “Ontspan meer!” tegen iemand te zeggen, zegt een goede hypnotiseur tegen iemand “Wanneer je dit leest, ontspan dan meer.” Door zo’n relatief irrelevant stukje tekst voor het bevel te plaatsen, merkt bijna niemand meer dat er sprake is van een bevel. En dat terwijl het onbewustzijn, dat alle geluidsgolven of inktvlekken omzet naar woorden, weer wel precies grammaticaal het bevel ontdekt en vaak dan ook opvolgt.
Dit taalpatroon wordt binnen NLP en hypnose een “ingebed commando” genoemd. Laat ik er voor de duidelijkheid meteen bij zeggen dat ingebedde commando’s geen garantie voor succes zijn. Wie mijn boek de Logica van Onzekerheid heeft gelezen, weet ook dat zoiets ook helemaal niet kan omdat er geen absoluutheden zijn, maar alleen maar waarschijnlijkheden. Wat je met een ingebed commando doet, is de kans zo groot mogelijk maken dat iemand jouw hypnotische suggestie opvolgt. En dat is wanneer je, zoals de NLP Kring coaches en trainers doen, het gebruikt om mensen de goede kant op te sturen goud waard.