In de hoop dat je het prima vindt, laat ik je graag weten dat ik na het lezen van een prachtig filosofisch boek (Philosophy & the Mirror of Nature van Richard Rorty voor de kenners) tot de conclusie ben gekomen dat ik niet normaal ben. Graag maak ik duidelijk wat ik daarmee bedoel. Met regelmaat hoor je mensen praten over een verandering van paradigma. Nu zijn er zoveel mensen die het woord “paradigma” gebruiken voor van alles en nog wat dat ik die term altijd als de pest vermeden heb. Maar wat mij nu duidelijk geworden is, is dat zulks terloops gebruik van het woord “paradigma” niets te maken heeft met echte paradigmawisselingen. In de wetenschap zijn er de afgelopen 3000 jaar misschien 10 geweest, dus als iemand bij een bedrijf even een paradigma komt inwisselen dan neem ik dat altijd met een korreltje zout.
Veel van wat de meeste mensen bedoelen, wanneer zij over paradigma’s praten heeft meer te maken met wat binnen Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP) onder de noemer “reframen” valt. Als je aan het reframen bent dan probeer je iets of door een meer roze bril te zien waardoor het positiever overkomt of je probeert ergens een context bij te zoeken waardoor het alsnog positief lijkt. Reframen is niet een van de sterkste punten van NLP en dus hoor je mij er dan ook relatief weinig over. In plaats van iemand te helpen door ervoor te zorgen dat hij negativiteit ook anders kan zien, is het beter om negatieve zaken zodanig op te lossen dat zij geheel verdwijnen.
Iets met een roze bril bekijken is totaal iets anders dan een verandering qua paradigma. Bij een paradigmawisseling wordt de verstarde conventionaliteit van alle dag doorbroken. In die zin is NLP inderdaad een paradigmawisseling omdat het zich tegen conventionele psychologie keert door te focussen op subjectieve ervaring in plaats van op objectieve kennis. Door het afwijzen van het idee dat je diepe achterliggende oorzaken van problemen dient te weten om deze op te lossen. Door het afwijzen van het zien van psychische problemen als medische problemen en daar tegenover te stellen dat er niets mis met mensen is, maar dat het alleen schort aan educatie, aan training en dat zij enkel nog niet de juiste positieve dingen geleerd hebben. Kortom, bij NLP is er werkelijk sprake van een verandering van paradigma waarbij conventionaliteit doorbroken wordt.
Toch is die paradigmawisseling allerminst doorgedrongen tot alle NLP trainers en coaches. Met een verandering van paradigma gaat men namelijk ook een geheel nieuwe taal spreken. Een taal die door mensen die deze verandering nog niet meegemaakt hebben als onbekend, vreemd of zelfs abnormaal gezien wordt. Met regelmaat vraag ik mij af hoe het komt dat ik zo verschrikkelijk meer weet van NLP en kan met NLP dan een gemiddelde NLP trainer. Het antwoord is mij nu duidelijk. Zij werken met NLP zonder dat er bij hen sprake is van een werkelijke verandering van paradigma. Zij spreken nog de oude taal van dat er dingen mis zijn met mensen, dat de oorzaken daarvan gevonden dienen te worden waarna iemand na een lang en pijnlijk helingsproces eindelijk genezen kan worden. Mijn nieuwe taal dat problemen snel, eenvoudig en effectief opgelost kunnen worden door je brein te trainen goed met emoties om te gaan, komt hen als te revolutionair voor. Maar door mijn liefde voor mensen en mijn grote droom dat er zoveel meer uit mensen te halen is, ben ik blij dat ik al die jaren geleden bewust gekozen heb voor een onconventionele aanpak. Dan maar abnormaal.